login
25 februari 2019
Het regent zwarte lijsten: een zwarte lijst van tuchtrechtelijk veroordeelde artsen, een zwarte lijst van gemeenten die de privacyregels niet op orde hebben, een zwarte lijst van drugspanden, een zwarte lijst van bedrijven die een schikking met het Openbaar Ministerie hebben getroffen, een zwarte lijst van goede doelendonateurs, een zwarte lijst van belastingparadijzen, en ga zo maar door. Hoewel het woord “zwart” zelf al jaren een duistere betekenis heeft, zet de overheid zwarte lijsten in om burgers en bedrijven te waarschuwen voor goed foute activiteiten en gedrag.
Op het gebied van belastingen ligt er nu een serieus plan dat een nog indringender effect heeft als een plekje op de zwarte lijst. De belastingwetgever wil belastingadviseurs op de website van de Belastingdienst te kijk zetten als zij een vergrijpboete hebben gekregen in verband met hun fiscale werkzaamheden. Het is de bedoeling dat de naam én kantoornaam van de beboete fiscale adviseur vijf dagen nadat de boete definitief is online wordt gezet. Dit naming and shaming is geen subtiele nudge die de Belastingdienst tegenwoordig gebruikt om mensen zachtjes in de goede richting te duwen. Met de publicatie van naam en toenaam wordt de belastingadviseur meedogenloos in zugzwang gezet.
De Belastingdienst beschikt over een arsenaal aan maatregelen om de verkeerde adviseurs in het gareel te houden en te brengen. Via het tuchtrecht, het strafrecht en bestuursrecht kunnen berispingen, cel- en/of taakstraffen en (medeplegers)boeten worden uitgedeeld en de ontspoorde adviseur kan ook worden uitgesloten als gemachtigde. Dat is kennelijk nog niet genoeg. Buiten de vele handhavings-, toezichts- en controlemogelijkheden die er al zijn, introduceert de Belastingdienst een nieuwe sanctie, eentje uit de Middeleeuwen. Geen bekogelen met stenen of zweep- en stokslagen, maar het publiekelijk aan de schandpaal nagelen. De publicatie van de identiteit van de adviseur is immers niets meer en niets minder dan een ordinair volksgericht.
De Belastingdienst heeft een wettelijke geheimhoudingsplicht die bedoeld is om de privacy van burgers en bedrijven te waarborgen. De geheimhoudingsplicht reikt ver omdat de Belastingdienst zeer ruime bevoegdheden heeft om privacygevoelige informatie te verzamelen en bewaren. Naming is gelet op de geheimhoudingsplicht geen taak van de Belastingdienst en shaming is voorbehouden aan de rechter. Het is daarom een heel slecht plan om de beboete fiscale adviseur op het wereldwijde web te zetten, zélfs als hij het heel erg bont heeft gemaakt. Het maakt inbreuk op het grondrecht op privacy en leidt tot blijvende reputatieschade. Online wordt men namelijk niet vergeten. Ik kan erover meepraten, want ik sta al jaren tegen mijn zin op internet met een door een vileine blogster bewerkte foto omdat zij anders dacht over mijn column om BTW te heffen over cannabis. Ik heb het inmiddels verwerkt, maar de sporen zijn er nog wel.
Dit onheuse voorstel moet dus gewoon de prullenbak in. Erger dan een waarschuwing, strafrechtelijke veroordeling of boete is de barbaarse methode van het publiekelijk zwartmaken van belastingadviseurs, want ook voor hen geldt: eenmaal op internet voor altijd de sjaak!
Mr. Monique Ligtenberg
Hoofdredacteur Fiscaal up to Date (www.futd.nl)
